Ακανόνιστος ύπνος: Ο εχθρός της απόδοσης των νέων

Υπάρχει μια διαρκώς αυξημένη τάση των έφηβων σήμερα σε όλον τον κόσμο, να κοιμούνται λιγότερες ώρες μέσα στην εβδομάδα και να προσπαθούν να καλύψουν αυτές τις ώρες μέσα στο σαββατοκύριακο. Αυτό έχει εξαπλωθεί σαν επιδημία ήδη σε πολλές χώρες της Ασίας όπως, την Κίνα, την Ιαπωνία και την Κορέα, όπου οι έφηβοι κοιμούνται πολύ λιγότερες ώρες από τους Ευρωπαίους ή τους Αμερικανούς κάτι το οποίο έχει ως άμεση συνέπεια την χαμηλή τους απόδοση τόσο στο σχολείο όσο και στην αθλητική τους δραστηριότητα. Ο κίνδυνος είναι ότι αυτό συμβαίνει στο στάδιο της ζωής τους, το οποίο είναι πολύ σημαντικό για την υιοθέτηση των συνηθειών τους για το μέλλον.  Ένας έφηβος που στερείτε ώρες ύπνου, και μαθαίνει σε αυτό, θα έχει κατά πάσα πιθανότητα την ίδια συνήθεια και στο μέλλον.

Κάντε Like και μείνετε ενημερωμένοι για ανάλογο υλικό στο μέλλον

 

Αυτή η νέα συνήθεια προς τον ακανόνιστο ύπνο έχει δύο βασικές συνέπειες. Η πρώτη είναι η αλλαγές στον τρόπο που λειτουργεί το ''βιολογικό μας ρολόι'' αφού φτάσουμε στην εφηβεία και η δεύτερη το λεγόμενο social jet lag, το οποίο είναι οι συνέπειες των διαφορετικών ωρών ύπνου μεταξύ καθημερινών ημερών και σαββατοκύριακου. Ένας καθοριστικός παράγοντας αυτών είναι η χρήση κινητού και γενικά οθονών και τεχνολογίας, οι οποίες μειώνουν τον χρόνο που κοιμόμαστε άρα ξεκουραζόμαστε.

Το βιολογικό μας ρολόι είναι ένα κυκλικό μοτίβο βασισμένο στον ήλιο και το φως του ηλίου και ρυθμίζει το πότε νιώθουμε ότι έχουμε ενέργεια και πότε νιώθουμε πως νυστάζουμε. Τα παιδιά εκ του φυσικού τους λειτουργούν καλύτερα την ημέρα από το απόγευμα ή το βράδυ. Κατά την διάρκεια της εφηβείας όμως αυτό αλλάζει. Άλλοι είναι πιο δραστήριοι το πρωί και άλλοι το απόγευμα. Εδώ έχουμε επίσης την εμφάνιση του social jet lag καθώς οι ώρες ύπνου και των υποχρεώσεων τους δεν μπορούν να έρθουν σε αρμονία.

Σε όλον το κόσμο τα σχολεία ξεκινούν όλο και νωρίτερα κάτι το οποίο οδηγεί τους νέους προς μια μορφή κατάρρευσης, ειδικά αυτών που είναι απογευματινοί τύποι. Αυτό μάλιστα με την ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει παγκοσμίως πάρει μεγάλες διαστάσεις καθώς όλο και περισσότερος χρόνος καταναλώνεται το βράδυ με διάφορες μορφές εκμετάλλευσής της. Το social jet lag λοιπόν εμφανίζεται σε αυτούς που βιώνουν αυτήν την στέρηση του ύπνου, και ονομάζεται έτσι γιατί οι επιπτώσεις του μοιάζουν με αυτές που προκαλούνται από τα υπερατλαντικά ταξίδια: Κόπωση, νεύρα, αδυναμία να φέρεις στην μνήμη σου πράγματα και σύγχυση στην λήψη αποφάσεων.

Το να μην κοιμούνται καλά οι νέοι μέσα στην εβδομάδα και να προσπαθούν να καλύψουν αυτές τις ώρες μέσα στο σαββατοκύριακο είναι κάτι που από παλιά ισχύει. Ωστόσο, το γεγονός ότι νιώθουν πως έχουν ξεκουραστεί, δεν μπορεί να μειώσει τις συνέπειες της στέρησης ύπνου στο σώμα τους, μέσα στην εβδομάδα. Η απόδοση στο σχολείο μειώνεται, το επίπεδο λίπους αυξάνεται, ενώ αυξάνεται το συναίσθημα της απογοήτευσης και της έλλειψης αυτοπεποίθησης κάτι που σε ορισμένες περιπτώσεις οδηγεί στην κατάθλιψη. Αν επομένως αυτή η "ακανονικότητα" στον ύπνο συνεχίζεται στην διάρκεια του χρόνου, οι διανοητικές ικανότητες των έφηβων μειώνονται και κατά συνέπεια μειώνεται κατά πολύ και η απόδοση τους σε σχέση με το αν είχαν κοιμηθεί και ξεκουραστεί ικανοποιητικά.

Το φαινόμενο αυτό, που έχει παρατηρηθεί σε πολλές επιστημονικές έρευνες έχει συνέπειες και στην αθλητική απόδοση των εφήβων. Αν και οι περισσότεροι τονίζουν πως ο κακός ύπνος έχει κυρίως επιπτώσεις στην μυική τους κόπωση, έρευνες έχουν αποδείξει πως όταν μιλάμε για αθλητικές δραστηριότητες, έχει αρνητικές επιπτώσεις και στην νοητική τους συμπεριφορά εξίσου. Όταν το εύρος σκέψης και η λογική είναι θολές τότε χρειάζεσαι περισσότερο χρόνο μέσα στο γήπεδο για να αναλύσεις την υπάρχουσα κατάσταση και να αποφασίσεις την ενέργεια που θέλεις να κάνεις ώστε να προχωρήσει ο αγώνας, επίσης αυξάνεται σε μεγάλο βαθμό και το ενδεχόμενο του λάθους. Αφού λοιπόν η σκέψη και το μυαλό είναι το παν σε έναν αγώνα με τακτική τότε σκεφτείτε πόσο σημαντική είναι και η λήψη σωστών αποφάσεων.

Για να περιοριστεί επομένως αυτό το φαινόμενο, πρέπει όλες οι ακαδημίες ακόμα και απλά οι γονείς, να εφαρμόσουν ένα πλάνο ώστε οι έφηβοι να καταλάβουν την σημασία του σωστού ύπνου και των θετικών και αρνητικών ιδιαίτερα συνεπειών του. Επίσης μια λίστα ή μερικές συστάσεις για το τι θα πρέπει να κάνουν ώστε να κοιμούνται συστηματικά σωστά. Οι συστάσεις αυτές θα έχουν ως στόχο την εκ νέου ρύθμιση του βιολογικού ρολογιού τους καθώς και του χρονότυπου τους. Υπάρχουν μελέτες για τις επιπτώσεις του ήλιου αλλά και του σκοταδιού στον οργανισμό μας καθώς και το πως η έκκριση μελατονίνης βοηθά στον ύπνο. Αυτό που θα πρέπει να έχουν ξεκάθαρα στο μυαλό τους οι έφηβοι αθλητές είναι πως ο καλός και τακτικός ύπνος είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο της καλή απόδοσης τους στην προπόνηση και τον αγώνα.

Νίκος Βράντσης