H επιρροή του "ηγέτη" σε μια ομάδα

    Η επιτυχία των ηγετών μιας ομάδας έχει να κάνει με την ικανότητά τους να εμπνέουν και να ενδυναμώνουν την ομάδα. Φαίνεται ότι όσοι μπορούν να μεταδώσουν την εμπιστοσύνη τους σε αυτό που μπορεί ο κάθε παίκτης και ομάδα να κάνει, είναι πολύ καλύτεροι από εκείνους τους ηγέτες που εκφράζουν αμφιβολίες ή φόβο όταν αντιμετωπίζουν μια πρόκληση.

    Έρευνα ανέλυσε πώς η εμπιστοσύνη του αρχηγού της ομάδας επηρεάζει την απόδοση και την εμπιστοσύνη άλλων μελών στην ομάδα. Η ερευνητική ομάδα δημιούργησε ένα πείραμα με το οποίο ανέλυσε το επίπεδο εμπιστοσύνης που εξέφρασε ο αρχηγός της ομάδας στους συμπαίκτες του σε δύο διαφορετικές προπονήσεις. Σύμφωνα με την άσκηση αυτοί έπρεπε να ολοκληρώσουν το συντομότερο δυνατό μια άσκηση που περιελάμβανε ντρίμπλα και σουτ. Το δείγμα αποτελείται από 144 παίκτες με νέους που κυμαίνονται από 12 έως 17 ετών (μέση ηλικία 14,2 ετών και 7,9 χρόνια συσσωρευμένης πρακτικής) που χωρίστηκαν  τυχαία σε 36 ομάδες με 4 παίκτες σε κάθε ομάδα. Στη συνέχεια, σε κάθε ομάδα ανατέθηκε ένας ηγέτης, ο οποίος δεν ήταν προηγουμένως γνωστός στους συμμετέχοντες. Στην πρώτη προπόνηση, οι παρεμβάσεις του αρχηγού της ομάδας κατευθύνθηκαν προς την επίδειξη ενός ουδέτερου επιπέδου εμπιστοσύνης: δεν ενθάρρυνε τους συμπαίκτες του, ούτε εξέφρασε θετικά ή αρνητικά συναισθήματα. Στη δεύτερη προπόνηση, οι αθλητές χωρίστηκαν σε τρεις ομάδες ανάλογα με το επίπεδο εμπιστοσύνης που έδειξε ο αρχηγός της ομάδας:

1. Ουδέτερο - Ο ηγέτης ενήργησε ακριβώς με τον ίδιο τρόπο όπως στην πρώτη προπόνηση.
2.  Υψηλός - Ο ηγέτης επέδειξε θετική γλώσσα του σώματος (ενθουσιασμός, αυτοπεποίθηση) στην ικανότητα της ομάδας να ολοκληρώσει τις προαπαιτούμενες ασκήσεις παρέχοντας μεμονωμένες θετικές ενισχύσεις (για παράδειγμα: "ωραίο σουτ", "συνεχίστε έτσι", "τέλειος έλεγχος μπάλας") και στο γκρουπ στο σύνολό του (για παράδειγμα, “καλή ομάδα”, “Συνεχίστε με την καλή δουλειά και θα κερδίσουμε ”).
3.  Χαμηλή - Η γλώσσα του σώματος του ηγέτη υπογράμμιζε την αποθάρρυνση (στεναγμοί, χαμηλά το κεφάλι του, απογοήτευση) και συνεχή αρνητικά μηνύματα στην ομάδα και τους συμπαίκτες (για παράδειγμα: "το επίπεδο απόδοσής σας είναι φτωχό, ακόμη και η γιαγιά μου μπορεί να το κάνει καλύτερα", "και πάλι, άλλο ένα λάθος "," ήσασταν τυχεροί "," αυτή η ομάδα δεν μπορεί ποτέ να κερδίσει").

    Όταν συγκρίθηκε η απόδοση από την πρώτη και τη δεύτερη προπόνση, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ένας αρχηγός της ομάδας που δείχνει εμπιστοσύνη απέναντι σε άλλα άτομα και την ομάδα, σημειώνει σημαντική βελτίωση στα εξής:

•  Την αντίληψη της ομάδας για τη συλλογική αποτελεσματικότητα.
• Την εμπιστοσύνη κάθε παίκτη σε σχέση με τις ικανότητες άλλων συμπαίκτων.
• Την βελτίωση όλης της απόδοσης από την προηγούμενη προπόνηση.

    Από την άλλη πλευρά, εάν ο αρχηγός της ομάδας έδειξε μικρή εμπιστοσύνη στην ομάδα του, τα αποτελέσματα ήταν αρνητικά σε σύγκριση με το προηγούμενη προπόνηση.

     Έτσι, φαίνεται ότι οι ηγέτες που εκφράζουν την πίστη τους στο «εμείς» είναι σε θέση να επιτύχουν μεγαλύτερη αναγνώριση των μελών της ομάδας ξεχωριστά αλλά και ως σύνολο, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερη ατομική και συλλογική απόδοση. Η εμπιστοσύνη που μπορούν να μεταδώσουν οι ηγέτες, βελτιώνει την αντίληψη του παίκτη για ατομική και συλλογική αυτο-αποτελεσματικότητα.

    Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να θυμόμαστε ότι οι ψυχολογικές ανάγκες μιας ομάδας μπορούν να καλυφθούν τουλάχιστον από πέντε τύπους ηγεσίας: τον κοινωνικό ηγέτη (αυτός που δημιουργεί ένα εργασιακό περιβάλλον που ευνοεί τη μάθηση και την απόδοση), τον συναισθηματικό ηγέτη (αυτός που είναι ικανός να αλλάξει τη διάθεση της ομάδας), ο ηγέτης που αποτελεί παράδειγμα μέσω της δέσμευσης (αυτός που δείχνει στα υπόλοιπα μέλη της ομάδας ότι αυτό που έχει ζητήσει ο προπονητής είναι δυνατό να γίνει), τον στρατηγικό ηγέτη (αυτός που είναι επέκταση του προπονητή στο γήπεδο) και τον αποφασιστικό ηγέτη (αυτός που καθορίζει ένα παιχνίδι χάρη στο ταλέντο του).

Bass BM, Riggio RE. Transformational leadership. 2nd edn. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, 2006.

 Fransen K, Coffee P, Vanbeselaere N, Slater M, De Cuyper B, Boen F. The impact of athlete leaders on team members’ team outcome confidence: a test of mediation by team identification and collective efficacy. Sport Psychol 2014, 28: 347-360.

 Fransen K, Steffens N, Haslam S.A., Vanbeselaere N, Vande Broek G, Boen F. We will be champions: Leaders’ confidence in ‘us’ inspires team members’ team confidence and performance. Scand J Med Sci Sports 2016, 26: 1455-1469.

 Marí, P. Liderar equipos comprometidos. Barcelona: Plataforma Empresa, 2017.